Zespół stresu pourazowego

Treść:

• Czym jest zespół stresu pourazowego?
• Co to jest traumatyczne wydarzenie?
• Rodzaje zespołu stresu pourazowego
• Jak często występuje zespół stresu pourazowego?
• Objawy i przyczyny zespołu stresu pourazowego
• Powikłania zespołu stresu pourazowego
• Co powoduje zespół stresu pourazowego?
• Jakie są czynniki ryzyka zespołu stresu pourazowego?
• Diagnoza i testy
• Postępowanie i leczenie
• Podsumowanie

Zespół stresu pourazowego (PTSD) to powszechny stan zdrowia psychicznego, który może rozwinąć się po traumatycznym wydarzeniu. Obejmuje objawy takie jak retrospekcje, lęk, negatywne myśli i przekonania, nadmierna czujność i inne. Głównym sposobem leczenia PTSD jest psychoterapia (terapia rozmową).

Czym jest zespół stresu pourazowego?

PTSD (zespół stresu pourazowego) to choroba psychiczna, która u niektórych osób rozwija się po doświadczeniu lub byciu świadkiem traumatycznego wydarzenia. Traumatyczne wydarzenie może zagrażać życiu lub stanowić znaczące zagrożenie dla fizycznego, emocjonalnego lub duchowego dobrostanu. Zespół stresu pourazowego dotyka ludzi w każdym wieku.

Osoby cierpiące na PTSD mają intensywne i natrętne myśli i uczucia związane z doświadczeniem, które utrzymują się długo po wydarzeniu. PTSD obejmuje reakcje na stres, takie jak

• Lęk, obniżony nastrój, poczucie winy lub wstydu.
• Flashbacki lub koszmary senne.
• Unikanie sytuacji, miejsc i czynności związanych z traumatycznym wydarzeniem.
• Objawy te powodują niepokój i zakłócają codzienne funkcjonowanie.

Co to jest traumatyczne wydarzenie?

Trauma lub traumatyczne wydarzenie to cokolwiek, co poważnie zagraża egzystencji lub poczuciu bezpieczeństwa. Nie musi to być jednorazowe zdarzenie (takie jak wypadek samochodowy) - może to być długotrwała trauma, taka jak przeżycie wojny lub częste znęcanie się. Trauma nie musi również przydarzyć się bezpośrednio tobie - możesz być świadkiem traumatycznego wydarzenia. Co więcej, możesz rozwinąć zespół stresu pourazowego po tym, jak dowiesz się, że traumatyczne wydarzenie przytrafiło się ukochanej osobie.

Przykłady traumatycznych wydarzeń obejmują (ale nie ograniczają się do):

• Poważne wypadki, takie jak wypadek samochodowy.
• Poważne obrażenia lub nagła choroba.
• Wojna i walki zbrojne.
• Klęski żywiołowe, takie jak tornado, trzęsienie ziemi, pożar lub powódź.
• Przemoc fizyczna.
• Przemoc słowna.
• Napaść lub wykorzystywanie seksualne.
• Znęcanie się.
• Nagła śmierć bliskiej osoby.

Rodzaje zespołu stresu pourazowego

Dwa stany są ściśle związane z PTSD:

• Ostre zaburzenie stresowe: jest to krótkotrwały stan zdrowia psychicznego, który może wystąpić w ciągu pierwszego miesiąca po doświadczeniu traumatycznego wydarzenia. Objawy trwające dłużej niż cztery tygodnie mogą spełniać kryteria PTSD.
• Złożone zaburzenie stresowe pourazowe (CPTSD): Jest to stan zdrowia psychicznego, który może rozwinąć się w przypadku doświadczenia przewlekłej (długotrwałej) traumy. Przykłady przewlekłej traumy obejmują długotrwałe fizyczne lub seksualne wykorzystywanie dzieci, długotrwałą przemoc domową i wojnę. Osoby cierpiące na CPTSD mają zwykle rozległe problemy z regulacją emocji, poczuciem własnego „ja” i relacjami, a także objawy PTSD.

Jak często występuje zespół stresu pourazowego?

PTSD występuje często. Rozwija się u 5% do 10% osób, które doświadczyły traumy. Kobiety i osoby, którym przy urodzeniu przypisano żeńskie narządy płciowe (AFAB), są dwukrotnie bardziej narażone na rozwój PTSD niż mężczyźni i osoby, którym przy urodzeniu przypisano męskie narządy płciowe (AMAB).

Objawy i przyczyny zespołu stresu pourazowego

Objawy zespołu stresu pourazowego obejmują koszmary senne, retrospekcje, drażliwość, wybuchy gniewu i inne.
Zespół stresu pourazowego (PTSD) to choroba psychiczna, która u niektórych osób rozwija się po doświadczeniu lub byciu świadkiem traumatycznego wydarzenia.

Jakie są objawy zespołu stresu pourazowego?

Aby zdiagnozować PTSD, objawy muszą utrzymywać się przez ponad miesiąc i powodować znaczne trudności lub problemy w codziennym funkcjonowaniu. Objawy PTSD dzielą się na cztery kategorie:

Natręctwa:

• Natrętne myśli, takie jak powracające, mimowolne wspomnienia.
• Koszmary senne.
• Przebłyski traumatycznego wydarzenia, które mogą być bardzo żywe i realne.

Unikanie:

• Unikanie przypomnień o traumatycznym wydarzeniu, takich jak ludzie, miejsca, czynności, rzeczy i sytuacje.
• Unikanie pamiętania lub myślenia o traumatycznym wydarzeniu.
• Unikanie mówienia o tym, co się wydarzyło lub jak się wtedy czułeś.

Zmiany w myśleniu i nastroju:

• Utrzymujący się strach, przerażenie, złość, poczucie winy lub wstyd.
• Utrata pamięci o ważnych aspektach traumatycznego wydarzenia.
• Utrzymujące się negatywne i zniekształcone myśli i uczucia dotyczące siebie lub innych.
• Zniekształcone myśli na temat przyczyny lub konsekwencji zdarzenia, które prowadzą do błędnego obwiniania siebie lub innych.
• Poczucie odłączenia od innych.
• Brak radości z wykonywanych kiedyś czynności.
• Niezdolność do doświadczania pozytywnych emocji.

Zmiany w pobudliwości i reaktywności:

• Drażliwość i wybuchy gniewu.
• Lekkomyślne lub autodestrukcyjne zachowanie.
• Nadmierna czujność na otoczenie (nadmierna czujność).
• Łatwe pobudzenie.
• Trudności z koncentracją lub snem.

Objawy zespołu stresu pourazowego u dzieci

Dzieci z zespołem stresu pourazowego mogą mieć trudności z wyrażaniem tego, co czują lub mogły doświadczyć traumy, o której nie wiesz. Mogą wydawać się niespokojne, niespokojne lub mieć trudności ze skupieniem uwagi i utrzymaniem porządku.

Objawy te mogą być mylone z objawami zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD). Z tego powodu ważne jest, aby zabrać dziecko do specjalisty (takiego jak psycholog dziecięcy), który ma doświadczenie w diagnozowaniu zespołu stresu pourazowego.

Powikłania zespołu stresu pourazowego

Osoby z PTSD często doświadczają następujących stanów, które mogą pogorszyć objawy PTSD:

• Zaburzenia nastroju.
• Zaburzenia lękowe.
• Zaburzenia neurologiczne, w tym demencja.
• Zaburzenia związane z używaniem substancji, w tym alkoholu.

Osoby z PTSD mają również zwiększone ryzyko myśli samobójczych i prób samobójczych.

Co powoduje zespół stresu pourazowego?

Około 61% do 80% ludzi doświadczy traumatycznego wydarzenia w pewnym momencie swojego życia. U około 5% do 10% tej populacji rozwinie się zespół stresu pourazowego.

Nie jest jasne, dlaczego ludzie różnie reagują na traumę. Jednak badania pokazują, że osoby z PTSD mają nieprawidłowy poziom niektórych neuroprzekaźników i hormonów. Doświadczają również zmian w mózgu.

Zmiany neuroprzekaźników i hormonów

Badania pokazują, że osoby z PTSD mają normalny lub niski poziom kortyzolu („hormonu stresu”) i podwyższony poziom czynnika uwalniającego kortykotropinę (CRF) pomimo ciągłego stresu. CRF wyzwala uwalnianie noradrenaliny, co prowadzi do zwiększonej odpowiedzi współczulnego układu nerwowego. Ta reakcja „walcz lub uciekaj” prowadzi do zwiększenia:

• Tętna.
• Ciśnienia krwi.
• Świadomości i reakcji na lęk.

Ponadto niektóre badania wskazują na zmienione funkcjonowanie innych układów neuroprzekaźników, w tym:

• Kwas gamma-aminomasłowy (GABA).
• Glutaminian.
• Serotonina.

Zmiany w mózgu

Zespół stresu pourazowego wiąże się ze zmianami w funkcjonowaniu i anatomii mózgu:

• Zmniejsza się rozmiar hipokampa (części mózgu, która reguluje motywację, emocje, uczenie się i pamięć).
• Ciało migdałowate (część mózgu, która przetwarza emocje i reakcje na strach) jest nadreaktywne u osób z PTSD.
• Przyśrodkowa kora przedczołowa, która częściowo kontroluje reaktywność emocjonalną ciała migdałowatego, wydaje się być mniejsza i mniej wrażliwa u osób z PTSD.

Jakie są czynniki ryzyka zespołu stresu pourazowego?

Nie ma sposobu, aby przewidzieć, u kogo rozwinie się zespół stresu pourazowego po traumatycznym wydarzeniu. Jednak prawdopodobieństwo wystąpienia PTSD jest większe u osób, które go doświadczyły:

• Niektóre rodzaje traumy, zwłaszcza walka w wojsku lub napaść na tle seksualnym.
• Traumy w dzieciństwie.
• Urazu podczas zdarzenia.
• Przerażenia, bezradności lub skrajnego strachu w czasie zdarzenia.
• Brak wsparcia społecznego po traumatycznym wydarzeniu.
• Długotrwała lub powtarzająca się trauma.
• Choroba psychiczna i/lub używanie substancji psychoaktywnych.

Diagnostyka i testy

Jak diagnozuje się zespół stresu pourazowego?

Nie ma testu pozwalającego zdiagnozować PTSD. Zamiast tego, lekarz postawi diagnozę po zapytaniu o:

• Objawy.
• Historię medyczną.
• Historię zdrowia psychicznego.
• Narażenie na traumę.

Mówienie o traumie może być trudne. Na spotkanie warto zabrać ze sobą bliską osobę, która udzieli wsparcia i pomoże przedstawić szczegóły dotyczące objawów i zmian w zachowaniu.

Lekarze stosują kryteria diagnostyczne zespołu stresu pourazowego zawarte w Diagnostycznym i statystycznym podręczniku zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego (DSM-5). Najnowsza wersja to DSM-5-TR („TR” oznacza „Text Revision”). Aby zdiagnozować zespół stresu pourazowego, przez co najmniej miesiąc muszą występować następujące objawy:

• Co najmniej jeden objaw natrętny.
• Co najmniej jeden objaw unikania.
• Co najmniej dwa objawy związane z myśleniem i nastrojem.
• Co najmniej dwa objawy pobudzenia i reaktywności.

Lekarz może również przeprowadzić badanie lekarskie i zlecić określone testy (takie jak badania krwi), aby sprawdzić, czy którykolwiek z objawów może powodować jakiekolwiek choroby fizyczne.

Postępowanie i leczenie

Jak leczy się zespół stresu pourazowego?

Głównym sposobem leczenia PTSD jest psychoterapia (terapia rozmową), zwłaszcza formy terapii poznawczo-behawioralnej (CBT).

Terapia ta odbywa się z przeszkolonym, licencjonowanym specjalistą zdrowia psychicznego, takim jak psycholog lub psychiatra. Mogą oni zapewnić wsparcie, edukację i doradztwo, aby pomóc Tobie i/lub Twoim bliskim lepiej funkcjonować i poprawić Twoje samopoczucie.

Konkretne formy CBT dla PTSD obejmują:

• Terapia przetwarzania poznawczego: terapia ta została zaprojektowana specjalnie do leczenia PTSD. Koncentruje się na zmianie bolesnych negatywnych emocji (takich jak wstyd i poczucie winy) oraz przekonań wynikających z traumy. Pomaga również stawić czoła niepokojącym wspomnieniom i emocjom.
• Eye Movement Desensitization and Reprocessing Therapy (EMDR): metoda ta polega na poruszaniu oczami w określony sposób podczas przetwarzania traumatycznych wspomnień. Celem EMDR jest pomoc w wyleczeniu się z traumy lub innych stresujących doświadczeń życiowych. W porównaniu do innych metod terapeutycznych, EMDR jest stosunkowo nową metodą. Jednak dziesiątki badań klinicznych pokazują, że technika ta jest skuteczna i może pomóc osobie szybciej niż wiele innych metod.
• Terapia grupowa: Ten rodzaj terapii zachęca osoby, które przeżyły podobne traumatyczne wydarzenia, do dzielenia się swoimi doświadczeniami i uczuciami w komfortowym i nieoceniającym środowisku. Pomocna może być również terapia rodzinna, ponieważ problemy związane z zespołem stresu pourazowego mogą mieć wpływ na całą rodzinę.
• Terapia przedłużonej ekspozycji: Terapia ta wykorzystuje powtarzające się, szczegółowe wyobrażenia traumy lub stopniową ekspozycję na wyzwalacze objawów w bezpieczny i kontrolowany sposób. Pomaga to stawić czoła lękowi i uzyskać nad nim kontrolę oraz nauczyć się nim zarządzać.
• CBT skoncentrowana na traumie: Terapia ta obejmuje naukę o tym, jak ciało reaguje na traumę i stres. Będziesz także identyfikować i przeformułowywać problematyczne wzorce myślowe oraz uczyć się umiejętności radzenia sobie z objawami. Obejmuje również terapię ekspozycyjną.

Leki stosowane w leczeniu zespołu stresu pourazowego

Obecnie nie ma leków zatwierdzonych przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) do leczenia PTSD. Jednak pracownicy służby zdrowia mogą przepisać pewne leki, aby pomóc w niektórych objawach PTSD, takich jak

• leki przeciwdepresyjne, takie jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) lub inhibitory wychwytu
• zwrotnego serotoniny
• Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI).
• Leki przeciwlękowe.

Wnioski

Poszukiwanie profesjonalnej pomocy po traumatycznym wydarzeniu może być bardzo trudne. Wiedz, że zespół stresu pourazowego można leczyć, a z czasem leczenie może pomóc Ci poczuć się lepiej. Porozmawiaj ze swoim lekarzem o możliwościach terapii i pamiętaj, że jest on dostępny, aby Ci pomóc i wesprzeć Cię.